نیترات رودیوم چیست
نیترات یک یون چند اتمی است که فرمول مولکولی آن No3 است و جرم مولکولی آن ۶۲٫۰۰۴۹ گرم بر مول است. این یون از اسید نیتریک نیز حاصل می‌شود. نیترات ماده ای شیمیایی و اکسیده ترین شکل نیتروژن است که درسیستم طبیعی یافت می شود.بسیاری از ترکیبات فلزی و غیرفلزی مانند نیترات رودیوم، نیترات نقره، نیترات پتاسیم، نیترات مس و نیترات اوره با یون نیترات پیوند تشکیل می‌دهند.
فلز رودیوم
رودیوم یک فلز کمیاب و گرانبها، به رنگ سفید براق، یکی از شش فلز گروه پلاتین است. دارای نماد شیمیاییRh در جدول مندلیف و عدد اتمی ۴۵ می باشد. رودیوم در معدن پودر قرمز رنگی است که پس از جدا کردن پلاتین و پالادیوم از سنگ معدن به دست می آید. رنگ قرمز اولیه موجب شد تا این فلز به گل رز فلزات نجیب و گرانبها معروف شود. رودیوم در زبان یونانی به معنی گل رز می باشد.
معادن روریوم بسیار محدود و فرآیند استخراج آن بسیار پیچیده و دشوار می باشد. بنابراین کمیابی این فلز موجب شده تا از قیمت بالایی برخوردار باشد و گاهی قیمت آن از طلا و پلاتین هم پیشی بگیرد.
با توجه به کاربردها و مصارف رودیوم در صنایع مختلف می توان آن را به صورت شمش رودیوم، پودر رودیوم، ورق و سیم مفتول رودیوم، نمک رودیوم، نیترات رودیوم، کلرید رودیوم، سولفات رودیوم و آب رودیوم تهیه کرد.
معرفی نیترات رودیوم
نیترات رودیوم یکی از انواع نمک رودیوم با فرمول شیمیاییRh(N3O)3 می باشد. این ماده به شکل مایع کهربا و یا محلول نارنجی_قهوه ای تیره و با نقطه جوش ۱۰۰درجه سانتی گراد است که باید آن را در دمای 0 تا 6 درجه نگهداری کرد.نیترات رودیوم به عنوان یک منبع کریستالی (شکلی شبیه به شش ضلعی) محلول درآب، الکل و اسیتون و نا محلول در اتانول شناخته شده است. نیترات رودیومPh پایینی دارد و درصد بالای از سازگاری با نیترات ها این ماده دیده می شود.
با توجه به این که مواد نیترات خاصیت اکسید کنندگی دارد اما نیترات رودیوم در برابر اکسید شدن مقاوم است.
نیترات رودیوم با جرم مولی ۲۸۸.۹۲ گرم بر مول تولید و در بازار عرضه می شود و میزان چگالی آن برابر ۱.۴۱ گرم بر سانتی متر مکعب است.
علاوه بر این فشار بخار رودیوم نیترات در دمای ۲۵ درجه سانتی گراد برابر ۴۹.۸ میلی متر جیوه است.
کاربردهای نمک نیترات رودیوم
یکی از کاربردهای نیترات رودیوم استفاده از آن در بازیافت کردن زباله های هسته ای است. وجود فلز روریوم درزباله های هسته ای بسیار طبیعی می باشد که با محلول کردن در اسید نیتریک می توان رودیوم موجود را استخراج کرد بنابراین برای سنتز فلز رودیوم، از نیترات رودیوم به عنوان یک پیش ماده استفاده می گردد. همچنین از ویترات روریوم در صنعت آبکاری، صنعت جواهرسازی، صنعت پزشکی و تولید کاتالیزورها استفاده می شود.
زمانی که نیترات رودیوم با هیدروکربن ها مخلوط می شود، قابلیت اشتعال پیدا می کند .
نیترات رودیوم خطرناک است؟
رودیوم یک ماده شیمیایی خطرناک است که در زمان استفاده از آن نکات ایمنی باید رعایت شود و برای اگاهای افراد نسبت به این که این ماده خطرناک است نماد هایی بر روی بسته بندی آن درج شده است.
(بیانیه خطر:
کد خطرناک: C-O
کلاس خطر: R8-34
سطح امنیتی: S36/37-39 )
اگر این ماده با پوست تماس مستقیم داشته باشید، سبب ایجاد انواع مشکلات و صدمه‌های جبران ناپذیر وغیر قابل بازگشت از جمله تاول، سوختگی و زخم می‌شود. از این‌رو باید بسیار دقت کرده و مراقب باشید که این ماده به هیچ عنوان با چشم شما نیز تماس پیدا نکند؛ چرا‌که سبب وارد شدن آسیب بافتی به چشم می‌شود و علاوه بر این احتمال نابینایی نیز وجود دارد.
این نکته قابل توجه است که متخصصان، نیترات رودیوم را در طبقه‌بندی مواد اکسید کننده قرار داده‌اند؛ یعنی نیترات رودیوم به تنهای قابل اشتعال نیست ، بلکه در صورت ترکیب با مواد دیگر مشتعل می‌شود و همچنین اگر مکان مورد نظر دچار آتش سوزی شود، این ماده سبب افزایش آتش سوزی شده و دامنه شعله را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد. بنابراین باید نیترات رودیوم را در یک مکان کاملا مطمئن و امن نگهداری نمایند.
عوامل موثر بر قیمت رودیوم و نیترات رودیوم چیست؟
رودیوم سومین فلز از شش فلز گروه پلاتین (PGMs –Ru ، Os ، Rh ، Ir ، Pd و Pt) است که در این مجموعه قرار گرفته است. یک نوع Rh بسیارکمیاب و نادر است که فقط در سنگ معدن های پلاتین یافت می شود. بیشتر Rh جهان از آفریقای جنوبی تهیه می شود اعتصابات معدنکاران می توانند بر میزان دسترسی و قیمت Rh تأثیر بگذارد. رودیم بصورت صنعتی در کاتالیزورها ، الکترودها و آلیاژها استفاده می شود. در آزمایشگاه تحلیلی Rh برای بوته ها و به عنوان یک استاندارد داخلی برای بسیاری از کاربردهای ICP-MS استفاده می شود.
فلز رودیوم در دسته فلزات گرانبها قرار می گیرد که قیمت آن مانند سایر فلزات در این دسته، بر اساس معاملات جهانی تغییر می کند. همچنین نوع فلز رودیوم که بازیافتی و کارخانه ای باشد هم بر روی قیمت رودیوم تاثیر دارد.نمک رودیم دارای انواع مختلفی می باشد، که با ترکیب نیتروژن و رودیوم ، نیترات رودیوم تولید می شود.
خرید و فروش نیترات رودیوم
با توجه به کاربردهای گسترده ای که نیترات رودیوم در صنایع مختلف دارد، قیمت این ماده از فلز رودیوم بیشتر می باشد. به دلیل اینکه دست یابی به فراورده های رودیوم زمان بر و هزینه بر می باشد در نتیجه قیمت فروش نیترات رودیوم نسبت به فلز رودیوم صد در صد خالص بیشتر است؛ همچنین در هنگام خرید نیترات رودیوم باید به نوع آن از نظر پودر یا محلول بودن نیز توجه کنید، تا با در نظر گرفتن نیاز خود یک محصول عالی را خریداری نمایید
جدول زیر قیمت فلزات گرانبها در بازار جهانی در تاریخ بهمن ۱۴۰۱ می باشد با نگاهی اجمالی می توان به ارزش بالای رودیوم نسبت به سایر فلزات آگاه شد.چنانچه قصد تبدیل قیمت هر انس رودیوم که بر حسب دلار درج گریده را به تومان دارید کافیست آن را در قیمت دلار ضرب نموده و بر وزن انس تقسیم نمایید.
نیترات رودیوم یک فلز گرانبها و مرموز است . رودیوم فلزی کمیاب سخت و به رنگ سفید نقره ای است که در کانی های پلاتین یافت می شود و در آلیاژ آن به عنوان کاتالیزور استفاده می شود . فلزی که زمانی گرانبهاترین فلز جهان بود امروزه بسیار کمیاب تر از طلا است . پس از اوج بسیار بالا در سال ۲۰۰۸ قیمت رودیوم و نیترات رودیوم به شدت کاهش یافت اما در آینده به سطوح بسیار بالایی باز خواهد گشت .
یکی از دلایل اصلی افزایش ارزش نیترات رودیوم وهر روز به دلیل استفاده از آن در صنایع پیشرفته است . از حفاری در اعماق دریا گرفته تا اکتشافات فضایی خواص رودیوم نیترات آن را به گزینه ای جذاب برای عبور از مرزهای ممکن تبدیل می کند.
سرمایه گذاری روی نیترات رودیوم
رودیوم یک فلز کمیاب است .کمتر از ده معدن رودیوم در جهان وجود دارد که بیشتر آنها در آفریقای جنوبی هستند . که بیش از ۸۰ درصد تقاضای جهانی را تامین می کند. بنابراین سرمایه گذاری در رودیوم بسیار دشوار است نه به این دلیل که هیچ بورسی وجود ندارد که در آن آتی ETF یا سایر مشتقات فهرست شده باشد بلکه به این دلیل که قیمت ها بسیار نوسانی هستند.در ۲۰ سال فهرست رودیوم حداقل ۷۶۰ دلار و حداکثر ۱۰۰۱۰ دلار را لمس کده است.بنابراین در مورد نیترات رودیوم و همچنین سایر فلزات گرانبها لازم است همیشه از متخصصان این بخش اطلاعات بپرسید. پلاتین سنتر شرکتی که هر روز به این موضوعات میپردازد و سال ها تجربه دارد.از تماس با آن ها دریغ نکنید.چند سال بعد ایده بهتری از نحوه کار این صنعت و آنچه می توانید از سرمایه گذاری خود در رودیوم داشته باشید دریافت خواهید کرد.
درباره رودیوم
رودیوم یک فلز بسیار کمیاب است . معادن رودیوم خالص وجود ندارد اما منحصرا به عنوان محصول جانبی فعالیت های استخراج پلاتین و نیکل به دست می آید . این بدان معناست که عرضه جهانی رودیوم نمی تواند به تغییرات تقاضا پاسخ دهد. بنابراین اگر عرضه کمیاب باشد قیمت ها به شدت افزایش می یابد در حالی که اگر تقاضا کمتر از پیشنهاد باشید نزول به همان سرعت خواهد بود .فرآیند استخراج ساده نیست و به ابزار ها و تکنیکهای تولید بسیار پیچیده نیاز دارد. تعداد کمی از کسب و کارها وجود دارند که از تخصص استخراج رودیوم نیترات خالص از فرآیند استخراج برخوردار باشند.با این حال خوبی این است که این امر قیمت و تقاضا برای رودیوم را همیشه در بهترین حالت سودآور نگه میدارد.
منابع تامین رودیوم نیترات عمدتا در آفریقای جنوبی تولید می شود که تقریبا ۶۰ درصد از کل عرضه در جهان را به خود اختصاص می دهد در حالی که روسیه دومین تولید کننده بزرگ است اگرچه فروش آن بی ثبات است و در معرض مداخله سیاسی است . تولید رودیوم بسیار محدود است تنها ۲۵ تن در سال در سراسر جهان برای مقایسه سالانه بیش از ۲۰۰۰ تن طلا و بیش از ۲۲۰ تن پلاتین استخراج می شود.
نیترات رودیوم به‌عنوآن‌یکی از نمک‌های رودیوم به شمار می‌رود که در صنایع گوناگون نیز از آن استفاده می‌شود. در حقیقت نیترات رودیوم یک منبع کریستالی محلول در آب است که با سایر نیترات‌ها نیز سازگاری بسیار خوبی دارد.
یکی از ویژگی‌های این ماده پایین بودن سطح PH آن می‌باشد. ازآنجایی‌که این ماده دارای خاصیت اکسیدکنندگی می‌باشد، می‌توان گفت که رودیوم نیترات در برابر اکسید شدن مقاومت بالایی دارد.
ساختار نیترات رودیوم
در حال حاضر از نیترات رودیوم به‌عنوان یک پیش ماده برای سنتز فلز رودیوم استفاده می‌گردد. ساختار مولکولی این ماده شامل دو آنیون نیترات خواهد بود که به‌صورت یونی به یک کاتیون رودیوم متصل شده‌اند.
درصورتی‌که بخواهیم پیرامون نحوه سنتز نیترات سدیم با شما عزیزان سخن بگوییم باید گفت که از ترکیب هیدروکسید سدیم و اسید نیتریک می‌توان سنتز نمود. از طریق خنثی کردن محلول کلرید رودیوم با یک هیدروکسید قلیایی، هیدروکسید رودیوم به دست می‌آید. در مرحله بعد نیترات رودیوم به دست آمده به‌عنوان یک ماده خام برای سنتز نمودن سایر ترکیبات رودیوم استفاده می‌شود.
از این ماده می‌توان به‌عنوان اکسیدکننده در واکنش‌های شیمیایی استفاده کرد، اما دقت داشته باشید که تماس آن باپوست دست ممکن است سبب ایجاد سوختگی شود.
این ماده ارزشمند به شکل یک مایع کهربا و یا پودر به رنگ نارنجی_قهوه‌ای تیره مشاهده می‌شود. لازم است که این ماده در دمای ۰ تا ۶ درجه سانتی‌گراد نگهداری شود، از طرفی نیز باید به نقطه‌جوش آن اشاره نمود که حدود ۱۰۰ درجه سانتی‌گراد می‌باشد.
میزان چگالی نیترات رودیوم ۴۱/۱ گرم بر سانتی‌متر مکعب و میزان جرم مولکولی آن نیز ۹۲/۲۸۸ گرم بر مول خواهد بود. فشار بخار این مایع در دمای ۲۵ درجه سانتی‌گراد معادل ۸/۴۹ میلی‌متر جیوه می‌باشد.
کاربردهای نمک نیترات رودیوم
به‌عنوآن‌یکی از مهم‌ترین کاربردهای نیترات رودیوم می‌توان به بازیافت زباله‌های هسته‌ای شاره نمود. همان‌طور که می‌دانید رودیوم به‌طور کاملاً طبیعی در زباله‌های هسته‌ای وجود دارد و هنگامی‌که با اسید نیتریک ترکیب شود می‌توان رودیوم موجود در زباله‌ها را استخراج نمود.
از دیگر کاربردهای این ماده می‌توان به استفاده از آن در تولید سایر ترکیبات رودیوم مانند سولفات رودیوم و همچنین کلرید رودیوم اشاره نمود. استفاده از این ماده در کاربردهای علمی گوناگون نیز ازنظرها پوشیده نخواهد ماند. به‌منظور سنتز کمپلکس‌های رودیوم و همچنین کاتالیزورها از این مایع استفاده خواهد شد. در حال حاضر در آزمایشگاه‌ها برای اکسید کردن سایر ترکیبات آلی نیز این ترکیب را به کار می‌برند.
امروزه از رودیوم نیترات در صنایع گوناگونی استفاده می‌شود و به همین جهت می‌توان گفت که نقش بسیار مهمی در صنعت دارد. از کاربردهای این ماده در صنایع گوناگون می‌توان به بخش شیمیایی، هوانوردی و صنعت حفاری در اعماق دریا اشاره نمود. در ساخت طلا و جواهرات مختلف و همچنین تولید لوازم پزشکی نیز از رودیوم نیترات استفاده می‌کنند.
به‌منظور تولید کاتالیزورهای ناهمگن یا حمایت‌شده از رودیوم نیترات به‌عنوان پیش ماده استفاده خواهد شد. میزان پایداری این ماده در هوا زیاد و میزان هالید آن نیز اندک است.
کشورهای آفریقای جنوبی و روسیه به‌عنوان اصلی‌ترین منابع تولیدکننده رودیوم نیترات خواهند بود. استخراج این ماده نیازمند تکنیک‌ها و تجهیزات خاصی می‌باشد که امروزه جامعه بشری با پیشرفت‌های زیادی که داشته است همواره توانسته حجم زیادی از این ماده را استخراج نموده و جهت استفاده در صنایع گوناگون در اختیار جهانیان قرار دهد.
نکات مهم استفاده از رودیوم نیترات
به‌عنوان مهم‌ترین ملاحظات در زمان استفاده از رودیوم نیترات می‌توان به ایمنی، مقاومت شیمیایی، ضخامت دستکش و غلظت این ماده اشاره نمود. یکی از موارد مهمی که افراد در هنگام استفاده از رودیوم نیترات باید به آن توجه کنند آن است که این ماده به‌شدت سمی و خورنده می‌باشد و به همین جهت باید کاملاً مراقب بود.
توجه نمودن به غلظت نیترات رودیوم و همچنین ساختار و ترکیب آن‌یکی دیگر از موارد بسیار مهمی است که اشخاص هنگام کار با این ماده باید به آن دقت کافی داشته باشند، زیرا این عامل تأثیر زیادی در میزان واکنش‌پذیری و سمی بودن ماده خواهد داشت.
همان‌طور که پیش‌تر نیز بیان نمودیم رودیوم نیترات دارای خاصیت اکسیدکنندگی می‌باشد، بنابراین استنشاق آن ممکن است سبب سوختگی و آسیب به دستگاه تنفسی شود. با توجه به قدرتمند بودن خاصیت اکسیدکنندگی این ماده ممکن است که سبب خوردگی فلزات نیز گردد.
افرادی که با رودیوم نیترات کار می‌کنند باید حتماً از لباس‌های محافظ و دستکش‌های ایمنی استفاده نمایند تا از تماس آن باپوست بدن خود جلوگیری کنند. در صورت برخورد این ماده باپوست انسان باید فرد به‌صورت اضطراری نسبت به انجام استحمام اقدام نماید.
در حقیقت وجود این ماده ممکن است سبب شعله‌ور‌تر شدن آتش شود، بنابراین باید از ترکیب آن با مواد اکسیدکننده مانند اکسیژن دی فلوراید، کلر تری فلوراید جلوگیری گردد.
با توجه به کاربردهای فراوانی که رودیوم در صنایع گوناگون دارد می‌توان گفت که قیمت این ماده نسبت به فلز خالص رودیوم بیشتر است. ازآنجایی‌که دستیابی به این ماده علاوه بر زمان‌بر بودن به هزینه بالایی نیز احتیاج دارد، طبیعی است که قیمت آن نسبت به رودیوم خالص بیشتر باشد.
رودیوم نیترات در دو نمونه محلول و پودر وجود دارد که این عامل نقش بسیار مهمی در تعیین قیمت نهایی آن دارد. یکی دیگر از عوامل تأثیرگذار در تعیین نرخ رودیوم نیترات میزان تقاضا برای آن خواهد شد. درصورتی‌که تعادل بین عرضه و تقاضا برقرار نشود، ممکن است قیمت این ماده ارزشمند نیز با نوسانات زیادی مواجه گردد.
افزایش و یا کاهش هزینه‌های صادرات و نرخ دلار نیز تأثیر مستقیمی در تعیین قیمت این محصول دارد. درصورتی‌که شما دوستان عزیز نیز قصد تهیه نیترات رودیوم رادارید به شما عزیزان پیشنهاد می‌کنیم که آن را از مراکز معتبر و شناخته‌شده تهیه نمایید.
