رودیوم چیست و چه کاربردی دارد
هنگامی که پلاتین استخراج می شود، شش فلز در طی فرآیند پالایش استخراج می شود. این فلزات عبارتند از: پلاتین، ایریدیوم، روتنیم، پالادیوم، اوسمیم و رودیم. همگی این فلزات که از خانواده پلاتین هستند به طرق مختلف در صنعت طلا و جواهرسازی استفاده می شوند. تمرکز ما در این مطلب بر روی رودیوم خواهد بود. هر زمان قطعه‌ای از جنس طلای سفید ساخته می‌شود، گام آخر شستشوی آن با محلول رودیوم است. دلیل شستشو با رودیوم این است که ظاهر نهایی طلای ساخته شده بسیار سفیدتر و تقریباً شبیه پلاتین می‌شود. این موضوع باعث زیبایی و درخشندگی بیشتر طلا خواهد شد.
پوشش رودیوم بر روی طلا
رودیوم به صورت مایع رقیق شده خریداری می شود و باید در مکانی با تهویه مناسب استفاده شود زیرا دارای اسیدهای سمی و مواد شیمیایی است. هم محلول های کنسانتره و هم محلول های رقیق شده از نظر بصری نتایج نهایی مشابهی دارند، اما در بعضی موارد به صورت غلیظ خریداری می‌شود. غلظت بیشتر رودیوم امکان کنترل بیشتری روی استحکام آن ایجاد میکند و همچنین پیوند بسیار بهتری با فلز دارد.
روکش رودیوم چیست؟
به دلیل مقاومت و استحکام بالایی که رادیم در برابر هرگونه واکنش از خود نشان می‌دهد و نه‌تنها تغییر رنگ نمی‌دهد بلکه درخشندگی خود را همیشه حفظ میکند، بسیار مناسب استفاده به عنوان روکش را دارد. به عبارتی از رودیم برای روکش سایر فلزات و حتی جواهرات و زیورآلات زینتی استفاده می‌شود. یکی از مزایای استفاده از این روکش، عدم بوجود آمدن هرگونه حساسیت پوستی بر روی بدن انسان است که این ویژگی مزیت بسیار بزرگی نسبت به سایر روکش‌ها است. قیمت روکش رودیوم با اینکه بالاست ولی ارزش این را دارد که در جواهرات گران قیمت از آن بهره برد زیرا نه‌تنها باعث درخشندگی و عدم کدر شدن آن‌ها خواهد شد بلکه طول عمر آن‌ها را نیز بالا می‌برد. روکش رودیوم تقریباً یک میکرون ضخامت دارد، اگرچه در برخی موارد میتواند تا حدود 0.8 میکرون نازک باشد.
در بسیاری از مواقع افراد بعد از چندین سال استفاده از جواهرات خود، اقدام به استفاده از روکش رودیم می‌کنند. وقتی زیورآلاتی مانند نقره یا طلا رنگ خود را از دست می‌دهند، روکش رودیوم براق میتواند درخشش آن‌ها را باز گرداند. رودیوم بسیار بازتابنده است و این به معنای درخشش در جواهرات شما خواهد بود.
معدن رودیوم در ایران کجاست؟
تاکنون هیچ معدن رودیوم در ایران به طور قطعی و مشخص کشف نشده است.
آبکاری رودیوم چیست؟
آبکاری رودیوم (فلاشینگ رودیوم دیپ) یک لایه بسیار نازک از این فلز را به سایر جواهرآلات گرانبها مانند حلقه، گوشواره، آویز یا دستبند، اضافه میکند و رنگ فوق‌العاده سفید و چشم نوازی که بسیار براق است را ایجاد میکند و دوام، نور و درخشندگی را افزایش می‌دهد.
فلز رودیوم به طور طبیعی برای انسان سمی نیست. با این حال، در شرایط خاص، مصرف طولانی مدت یا در مقادیر بسیار بالا، ممکن است رودیوم مضراتی داشته باشد.
چرا از فلزات برای درمان یا انرژی‌بخشی استفاده می‌کنیم؟
سوال اینجاست که پس چرا با وجود اینکه می‌دانیم این لوازم به ما کمکی نمی‌کنند به خرید آن‌ها ادامه می‌دهیم و هرساله حدود 4 میلیارد دلار تنها برای زیورآلات مغناطیسی و مسی هزینه می‌کنیم؟
یکی از دلایل آن است که بیماری‌هایی مانند آرتروز معمولا به تمام داروهای معمول مقاوم هستند، برای همین افراد مبتلا هر چیزی را امتحان می‌کنند تا شاید اندکی بهتر شوند. طبق یک نظرسنجی حدود 19 درصد از مبتلایان به رماتیسم و آرتروز دستبندهای مسی را امتحان کرده‌اند.
دلیل دیگر نیز میتواند ارزان‌قیمت بودن آن‌ها باشد و اینکه برای تهیه آن‌ها نیازی به نسخه پزشکی نیست. همینطور تبلیغات شرکت‌ها و استفاده آن‌ها از افراد مشهور، بسیاری را به پوشیدن اینگونه لوازم ترغیب میکند. این افراد معمولا با خوش‌بینی به تاثیر درمانی این دستبندها نیز نگاه می‌کنند.
مضرات محتمل رودیوم عبارتند از:
حساسیت: برخی افراد می‌توانند حساسیت نسبت به رودیوم داشته باشند. در این صورت، تماس با رودیوم میتواند عوارضی مانند تحریک پوستی، قرمزی، خارش و التهاب‌های موضعی ایجاد کند.
تجمع در بافت‌های بدن: مصرف طولانی مدت و بلندمدت رودیوم ممکن است منجر به تجمع آن در بافت‌های بدن شود، به خصوص در کبد و کلیه. این موضوع میتواند بر روی سلامت این اعضا تأثیر منفی داشته باشد.
رودیوم فلزی کمیاب و ارزشمند است که کاربردهای صنعتی و جواهرات مختلفی دارد. بااین‌حال، معایب و محدودیت‌هایی نیز دارد. در اینجا چند مورد از معایب مضرات فلز رودیوم وجود دارد:
هزینه: رودیوم یکی از گران‌ترین فلزات گرانبها است که اغلب حتی گران‌تر از طلا یا پلاتین است. هزینه بالای آن میتواند یک نقطه‌ضعف قابل‌توجه باشد، به‌ویژه برای کاربردهای صنعتی در مقیاس بزرگ یا برای مصرف‌کنندگانی که جواهرات باروکش رودیوم خریداری می‌کنند.
در دسترس بودن محدود: رودیوم یک فلز کمیاب است و وجود طبیعی آن در مقایسه با سایر فلزات گرانبها نسبتاً کم است. این در دسترس بودن محدود میتواند به هزینه بالای آن منجر شود و آن را برای برنامه‌های خاص کمتر در دسترس قرار دهد.
نگرانی‌های زیست‌محیطی: فرآیندهای استخراج و پالایش مرتبط با استخراج رودیم میتواند پیامدهای زیست‌محیطی داشته باشد. این فرآیندها می‌توانند مواد زائد تولید کنند و بهروش‌های پرانرژی نیاز دارند. علاوه بر این، برخی از روش‌های استخراج ممکن است شامل استفاده از مواد شیمیایی باشد که در صورت عدم مدیریت صحیح می‌توانند اثرات زیست‌محیطی داشته باشند.
آسیب‌پذیری در برابر سایش و پارگی: رودیوم اغلب به‌عنوان ماده آبکاری برای افزایش ظاهر و دوام جواهرات استفاده می‌شود. بااین‌حال، آبکاری رودیوم دائمی نیست و میتواند به‌مرورزمان از بین برود و برای حفظ ظاهر موردنظر نیاز به آبکاری مجدد دارد. این نیاز به نگهداری میتواند برای مصرف‌کنندگانی که جواهرات کم تعمیر و نگهداری را ترجیح می‌دهند، یک نقطه‌ضعف باشد.
واکنش‌های آلرژیک: اگرچه رودیوم به‌طورکلی ضد حساسیت است، اما برخی از افراد ممکن است به رودیوم یا مواد مورداستفاده در فرآیند آبکاری رودیوم حساسیت یا آلرژی داشته باشند. واکنش‌های آلرژیک میتواند باعث تحریک پوست یا سایر عوارض جانبی در افراد مستعد شود.
توجه به این نکته مهم است که معایب رودیوم به زمینه بستگی دارد و ممکن است بر اساس کاربرد یا صنعت خاص متفاوت باشد. علی‌رغم این محدودیت‌ها، ویژگی‌های منحصربه‌فرد رودیوم، مانند بازتاب پذیری بالا، مقاومت در برابر خوردگی و رنگ سفید، آن را برای استفاده‌های خاص، به‌ویژه در صنایع خودروسازی، الکترونیک و جواهرات، ارزشمند و موردتوجه قرار می‌دهد
